Blogs

Dit zijn de zes nieuwe conceptkerndoelen voor burgerschap in het vo

De nieuwe conceptkerndoelen voor burgerschap in de onderbouw van het voortgezet (speciaal) onderwijs zijn bekend. Met de aanscherping van de wet op burgerschapsonderwijs in 2021 krijgen docenten en scholen niet alleen de opdracht, maar ook de kans om burgerschapsvorming doelgericht en samenhangend te integreren in hun onderwijspraktijk. De nieuwe conceptkerndoelen – samengesteld door het landelijk expertisecentrum voor het curriculum SLO – die in maart 2024 zijn gepubliceerd zijn een onderdeel hiervan.

In dit blog hebben we de zes nieuwe conceptkerndoelen voor je op een rijtje gezet. Naast een korte toelichting, vind je bij elk conceptkerndoel een aantal voorbeelden van mogelijke toepassingen in de onderwijspraktijk. Klik op “lees meer” voor de toelichting en voorbeelden.

Kerndoel 1. Schoolcultuur
De school zorgt voor een democratische cultuur.

Hierbij gaat het om het creëren van een veilige en inclusieve omgeving, democratische waarden benadrukken, kritisch denken stimuleren en actualiteiten integreren.

Voorbeelden: Leerlingen betrekken bij het inrichten van de mediatheek, het organiseren van themadagen en bevorderen van ouderbetrokkenheid.

Kerndoel 2. Diversiteit
De leerling handelt respectvol vanuit kennis over een diverse samenleving.

Hierbij gaat het om begrip van grondwettelijke bescherming, kennis van diversiteit, afwijzing van discriminatie en reflecteren op eigen gedrag en offline/online identiteit.

Voorbeelden: interviewen van mensen met verschillende culturele achtergronden, meedoen aan uitwisselingen en discussies voeren over vooroordelen en discriminatie.

Kerndoel 3. Democratische waarden
De leerling geeft aan hoe diens handelen verbonden is met democratische waarden.

Hierbij gaat het om kennis over vrijheid, gelijkheid en solidariteit, kennis over het belang van de grondwet en mensenrechten, bevragen van morele en ethische perspectieven en het ethisch reflecteren op de effecten van het eigen handelen.

Voorbeelden: film maken over AI-rechten, gesprekken met gastsprekers bij vrijheid in het gedicht is geweest en verbinden van online/offline gedrag met democratische waarden.

Kerndoel 4. Maatschappelijke betrokkenheid
De leerling verkent verschillende mogelijkheden om bij te dragen aan de samenleving.

Hierbij gaat het om kennis over burgerrollen en -rechten, het vormgeven van maatschappelijke betrokkenheid en het reflecteren op eigen bijdrage aan de samenleving.

Voorbeelden: scenario’s maken voor verbetering van de omgeving, bijdragen aan het organiseren van maatschappelijke activiteiten en inzetten van digitale media voor het onder de aandacht brengen van misstanden.

Kerndoel 5. Democratische betrokkenheid
De leerling verkent hoe die democratisch handelen binnen de democratische rechtsstaat kan vormgeven.

Hierbij gaat het om begrip van macht en invloed in een democratische rechtsstaat, begrip van verschillende vormen van inspraak en besluitvorming en communiceren op een respectvolle manier.

Voorbeelden: het opstellen van klassenregels, een bezoek brengen aan een rechtbank of de Tweede Kamer en het organiseren van scholierenverkiezingen.

Kerndoel 6. Maatschappelijke vraagstukken
De leerling weegt af welke mogelijkheden die heeft om ten aanzien van maatschappelijke vraagstukken te handelen.

Hierbij gaat het om analyse van belangen en perspectieven in maatschappelijke kwesties, communiceren van persoonlijke opvattingen, kijken naar de invloed van de eigen identiteit en waarden op het handelen, verkennen van individuele en collectieve bijdragen aan oplossingen.

Voorbeelden: oplossingen bedenken voor regionale vraagstukken, het maken van kunstuitingen over misstanden en betogen over maatschappelijke onderwerpen.

Integratie van burgerschap in de leergebieden
Het is voor burgerschap van belang dat het geïntegreerd wordt in de andere leergebieden. Door burgerschap te integreren in vakken zoals Nederlands en Mens & Maatschappij kunnen scholen doelgericht invulling geven aan burgerschap in hun onderwijs. Om dit te stimuleren en concreet te maken besteden we binnen onze lesmethodes op verschillende manieren aandacht aan burgerschap. Wil je hier meer over weten? Lees dan hier het blog over de integratie van burgerschap in onze lesmethodes.

Beproeven conceptkerndoelen
Begin schooljaar 2024/2025 wordt er gestart met het beproeven van de conceptkerndoelen. In deze fase wordt er verder gekeken naar wat er nodig is om deze nieuwe kerndoelen in te voeren. Scholen kunnen wel alvast aan de slag met de invulling van Burgerschap aan de hand van de huidige conceptkerndoelen. In de fase van beproeven gaat het namelijk alleen om het aanscherpen van de kerndoelen; er zullen dus geen grote wijzigingen plaatsvinden.

Wil je meer informatie over de conceptkerndoelen?

Bekijk hier het kerndoelenboekje ‘Conceptkerndoelen burgerschap en digitale geletterdheid’ van het SLO. Maart 2024 SLO, Amersfoort.

Wil je op de hoogte blijven van de laatste ontwikkelingen?

Meld je dan hieronder in de footer aan voor onze Vodix-nieuwsbrief.